ਬੀਜਿੰਗ –ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਯਾਨ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ‘ਤੇ ਉਤਾਰ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਉਤਾਰ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਕਈ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਚੀਨ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਗਏ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਕੇ, ਚੰਦਰ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਕੇ। ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਵੀ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਨੇ 2050 ਤੱਕ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ।
ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਕਸਰ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਸੀਐਨਐਸਏ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਚੀਨ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਸੀਐਨਐਸਏ ਨੇ 2050 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ Base ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗਾ।
ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 2024 ਤੋਂ 2050 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗਾ।
ਚੀਨ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਚੀਨੀ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (ਸੀਏਐਸ), ਚਾਈਨਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਚਾਈਨਾ ਮੈਨਡ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਥੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਿੰਨ-ਪੜਾਅ ਵਾਲੇ ਫਾਰਮੈਟ ਦੇ ਅਧੀਨ 17 ਤਰਜੀਹੀ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।CAS ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਿੰਗ ਚਿਬੀਆਓ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੰਦਰ ਖੋਜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 2028 ਤੋਂ 2035 ਤੱਕ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 2050 ਤੱਕ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਰੋਡਮੈਪ ਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਚੀਨ 2027 ਤੱਕ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸੰਚਾਲਨ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰੇਗਾ, ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ, ਆਪਣੇ ਚੰਦਰ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਚੌਥੇ ਪੜਾਅ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰਹਿ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰੇਗਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੂਰਜੀ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਥਿਤ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਗੇ।
ਡਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ, ਗ੍ਰਹਿ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਹਿਾਂ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਐਕਸੋਪਲੈਨੇਟਸ ਦੀ ਖੋਜ ਹੋਣਗੇ।ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਤਿਅੰਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਖੋਜ, ਅਤਿਅੰਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ, ਹਨੇਰੇ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੋਜ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਬੈਰੀਓਨਿਕ ਪਦਾਰਥ ਹੈ।
ਅਧਿਐਨ ਗ੍ਰੈਵਿਟੀ ਅਤੇ ਸਪੇਸ-ਟਾਈਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਬੇਪਰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮੱਧਮ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਤਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਆਦਿਮ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਤਰੰਗਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰੇਗਾ।
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਰਜੀਹੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਧਰਤੀ-ਚੰਦਰਮਾ ਵਿਆਪਕ ਨਿਰੀਖਣ, ਪੁਲਾੜ ਮੌਸਮ ਨਿਰੀਖਣ, ਤਿੰਨ-ਅਯਾਮੀ ਸੂਰਜੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਹੈਲੀਓਸਫੀਅਰ ਖੋਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
